Ropa naftowa to olej skalny, czyli ciekła kopalina złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych czyli tak zwanych bituminów z niewielkimi domieszkami związków azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń nieorganicznych. Ropa naftowa ma podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej, jako surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako jeden z najważniejszych surowców energetycznych.
Złoża ropy naftowej bardzo często łączą się ze złożami gazu ziemnego. Występują najczęściej w tak zwanych antyklinach przy czym sekwencja jest następująca: na dole występuje podścielająca złoże solanka, następnie ropa naftowa, a na samym szczycie antykliny wspomniany już gaz ziemny.
Może także występować z mieszaninie z piaskiem, tworząc tak zwane piaski bitumiczne. Ropę naftową wydobywa się między innymi: w rejonie Zatoki Perskiej, w basenie Morza Kaspijskiego, na Syberii, w Ameryce Północnej i Środkowej oraz na dnie Morza Północnego oraz w północnej Afryce.
